Monasticon Praemonstratense
Id est Historia Circariarum atque Canoniarum Candidi et Canonici Ordinis Praemonstratensis
- Boleslawiec
- Breslau
- Busko
- Czarnowas
- Hebdow
- Imbramowice
- Krakow
- Krzyzanowice
- Leczyca
- Nowy Sacz
- Plock
- Strzelno
- Witow
- Zukowo
- Zwierzyniec
- Dubia:
- Praetermissa:
- Notae:
PRAEFATIO: <<ELENCHUS MATERIAE>>
Ordo noster, qui in Polonia non quidem magni, sed tamen spectabilis fuit momenti, hoc regnum intraverat duplici e radice. Prima est abbatia Sti. Martini Laudunensis, quae iam mature, inter annos 1126 35 39 nempe, stirpem genuit in Kalisz-Koscielna Wies; secunda radix est Strahov, ex qua canonia Brzesxko inter annos 1149 et 70 originem suam sumpsit. Omnes fundatores saeculi XII fuerunt monasteria duplicia. In aliquibus eorum mox viri praevaluerunt (Koscielna Wies, Brzesko, Witow), ac moniales alibi translatae sunt. In reliquis vero paulatim dominatae sunt moniales, (Krzyzanowice, Plocko, Czarnowasy, Strzelno) quae evolutio versus finem XIII videtur fuisse terminata. Sed et in posterum mansit in parthenonibus parva communitas virorum, quae erat in quibusdam domibus, ut in Strzelno, considerabilis. Religiosi illi, usque ad initium saeculi XIV partim proprii professi, suberant priori, ut moniales priorissae, dum rebus oeconomicis asceterii praeesset praepositus [POL-01]. Numquam videtur abolitio parthenonum fuisse insinuata, et cum irruissent Tatari anno 1241, omnia devastantes, in abbatiis virorum adhuc aderant moniales, immo adhuc postea. Parthenones postremo in hac circaria praevalebant. Eorum praepositi partim erant infulati, partim "anulati" tantum, aliqui eorum jura patris abbatis exercuerunt et immo munus vicarii generalis circariae adepti sunt.Antiqui indices demonstrant, secundam fundationem huius circariae, Brzesko-Hebdow, initio pertinuisse ad circariam Moraviae. Silesia, provincia primitus mere slavica, a saeculo XIII paulatim germanica evasit. Abbatia Sti. Vincentii Vratislaviensis et parthenon Czarnowasy huic evolutioni participaverunt ideoque saeculo XVII Circariae Bohemiae se aggregaverunt.
Structura interna, Circariae Poloniae etsi illi Bohemiae aliquatenus consimilis, iam initio ab aliis discrepasse videtur, ut fecit etiam ulterior eius evolutio. Quod problema studio minutiore dignum est dicendum.
Paternitas hac in circaria semper valde fluctuabat. Anno 1442 hac de re lis est orta. Abbates et praepositi parthenonum, qui illis pares aestimabantur, suprematum et paternitatem abbatis Hebdoviensis non amplius agnosere voluerunt. Quibus praesto fuerunt episcopi. Sancta Sedes prstremo abbatis Hebdoviensis jura restituit. Sed hoc saeculo iam circaria ab ordine erat aliena. Abbas generalis nempe quendam abbatem germanicum vel bohemum visitatorem ordinis per "Bohemiam, Moraviam, Silesiam, Hungariam et Poloniam" nominare solebat; iste vero hoc ingens territorium, de cuius extensione in Gallia vagam tantum habuerunt imaginationem, nequaquam sufficienti modo visitare vel curam de numerosis ac distantibus canoniis in eo sitis habere potuit. In capitulis generalibus raro verbum fiebat de Polonis, qui practice sibimetipsis fuerunt derelicti, ac firmo adiutorio a parte ordinis carentes, rapacitati episcoporum et nobilium fuerunt expositi. Unica abbatia Strahov semper videtur relationem cum Polonis manutenuisse. A saeculo XVI nobilitas polonica beneficia ecclesiastica pinquiora magis et magis ut sua consideravit. Decretum parlamenti (Sejm) de anno 1538 statuit, ut in posterum, secundum posse, nobiles poloni tantum abbates fieri possent. Extabat quidem in Polonia nullus conventus qui nobilitati soli pateret, ut erat de more in circaria Westfaliae, sed episcopi fere semper et ubique erant nobiles, et illi quam maxime ordinem a Praemonstrato separare et propriae iurisdictioni subiicere studebant [POL-02]. Saeculo XVI iam invaluit nefastum systema commendarum, in maximum detrimentum disciplinae. Nonnulli parthenones introduxerunt abbatissas, ad tempus quidem triennales et omnino episcopo se subiecerunt (Zwierzyniec 1596), alia asceteria hoc exemplum sunt secuta cum abbatiae earum matres gemuerint sub commenda. A saeculo XVIII immo plura asceteria habuerunt praepositos commendatarios.
Anno 1730 in dicto concordato de Wschowa ipsa Curia Regi Poloniae nominationem abbatum in 13 ditissimis coenobiis regni concessit -- inter illa fuit etiam Hebdow. Hoc tempore separatio circariae a capite ordinis fuit quasi completa. Sola Nowy Sacz Praemonstrato semper mansit fidelis, aliae domus quidem instanter recurrerunt ad procuratorem ordinis Romae in aerumnis suis, sed capiti ordinis manserunt alienae. Capitulo generali anni 1717 adhuc interfuit praepositus quidam ex Polonia, sed iam paulo post canoniae huius circariae obstinate annalistae ordinis, abbati Stivagiensi Ch. L. Hugo, transmissionem materiae historicae negaverunt. Detentores commendarum, pluries episcopi vel alii praelati saeculares, timuerunt reformationem a parte Capituli Generalis, ideoque periculum privilegiis suis usurpatis. Abbatiae potentiores, Hebdow et Witow, fere semper arant discordes, immo intricatae in litigia, magnum in detrimentum totius circariae.
Curam animarum haec circaria numquam tantopere exercere potuit -- vel forte ne voluit quidem -- ac alias fere omne fecisse scimus. Fuerunt abbatiae, quae ne unam quidem ecclesiam habuerunt incorporatam, parochiam immo loci cedentes saecularibus, reliquae paucas suas parochias defendere debuerunt contra invidiam episcoporum, qui privilegia ordinis spernentes, jus illius in administrationem parocharum per religiosos cum successu contenderunt. Saeculo XVIII maior pars beneficiorum ordini incorporatorum tali modo iam in manus cleri saecularis transierat. -- Hoc saeculo etiam in hac circaria viguit peculium.
Partitionibus Poloniae annis 1772-95 singulorum monasteriorum sors et praesertim exitus multum inter se discrepabat. In parte austriaca 2 ex 3 coenobiis fuerunt suppressa, parthenon vero Zwierzyniec omnia pericula superabat et usque in hodiernum diem floret. In parte russica maior pars monasteriorum, praesertim virorum, anno 1819 fuit suppressa. Parthenonibus magis parcebant Russi. Duo eorum in domus suppressas aliorum ordinum fuerunt translati (Plock et Busko); unus vero substit (Imbramowice). Anno 1841 etiam hae domus possessionibus suis sunt privatae, atque admissio novitiarum eis fuit interdicta. Sic Imbramowice sola, summo cum opere, usque ad restaurationem Poloniae existentiam suam salvare potuit. In parte borussica -- monasteriis in Silesia iam anno 1810 suppressis -- ultimi parthenones Zukowo et Strzelno annis 1834 resp. 1838 fuerunt dissoluti. Post restaurationem Poloniae (1919) duo parthenones superstites bene floruerunt, nec tyrannis hitlerica eos perdere potuit. Maior pars aedificiorum, etiam abbatiarum, adhuc superest. Minus inveniuntur inter illa styli mediaevales, potius sunt exempla, et partim quidem pulcherrima, artis saeculorum XVII et XVIII, sed longe modestiora sunt ac palatia, quae extructa sunt hoc tempore aliis in circariis. [POL-03].
AHRGPol
Acta Historica res gestas Poloniae illustrantia (1507-1795) 12 tomi, Cracoviae 1878-92
Z. BUDKOWA-KOZLOWSKA, Repertorium polskich dokumentow doby Piastowskiej, 2 voll., Krakow 1937
CDECC
Codex Diplomaticus Ecclesiae Cathedralis Cracoviensis
CDMaiPol
Codes Diplomaticus Maioris Poloniae, (-1444), 5 Tomi, Poznan 1877-1908
CDMinPol
Codex Diplonaticus Minoris Poloniae, ed. Fr. PIEKOSINSKI 4 Tomi, Cracoviac 1876-1905
CD Pol
Codex Diplomaticus Poloniae, edd. L. RZYSZCZEWSKI et A. MUCCZKOWSKI, (-1506), 4 tomi, Varsoviae 1847-87
Cod.Dipl.Siles.
Codex Diplomaticus Silesiae. (Herausgegeben vom Verein für Geschichte und Altertumskunde von Schlesien, Breslau seit 1875)
MMA
Monumenta Medii Aevi Res gestas Poloniae illustrantia, 18 tomi, Cracoviae 1874-1905
MPH
Monumenta Poloniae Historica, Lwow 1884 sq.
MPV
Monumenta Poloniae Vaticana, 4 voll., Cracoviae 1913-15, id. Series Nunciaturae Poloniae, Cracoviae 1938
Reg.Schles.Gesch.
Regesten zur schlesischen Geschichte, 8 Bde (bis 1342) hsg. von C. GRÜNHAGEN, K. WUTKE und E. RANDT (= Cod. Diplom. Silesiae Bd. 7, 16, 18, 22, 29, 30) Breslau 1875-1930
SS.Rer.Pol.
Scriptores Rerum Polonicarum, 21 voll., Cracoviae 1873 s
LITTERATURA: <<ELENCHUS MATERIAE>>
J. DLUCOSZ seu Longini canonici Cracoviensis historiae Polonicae libri XII (Edd. I.Z. PAULI et A. PRZEZDZIECKI) Cracoviae 1872-87
EK
Encyklopedja koscielna, 29 tomi, Warszawa 1884 sq.
L. FINKEL, Bibliografia Historyi Polskiej, 3 voll., Lwow 1891-1904. (De ordine nostro in specie II 676)
N. GASIOROWSKA, Historya zakonow w Polsce, Warszawa 1910
Z. KACZMARCZYK, Immunitet sadowy i jurysdykcja poimmunitetowa w dobrach kosciola w Polsce do Konca XIX w. (Poznan 1936)
K. KANTAK, Dzieje kosciola polskiego, 2 voll., Poznan/Gdansk 1914
W. KNAPINSKI, Swiety Norbert i jego zakon Poczatki Norbertanskich klasztorow w Cyrkaryi Polskiej, Warszawa 1884
A. KRASZEWSKI (O. Praem., Abbas Vitoviensis) Zycie Swietych Zakonu Premonstratensow, 2 partes, Warszawa 1752. In parte secunda pp. 272-346 supplementum de fundatione et de historia monasteriorum circariae Poloniae.
A. MALECKI, Klasztory i zakony w Polsce w obrebie wiekow srednich (in Przewodnik naukowy i literacki III 1875 pp. 489-512, 777-803 Denuo editum in "Z dziejow literatury", Lwow 1896, pp. 276-370.)
J. MATUSZEWSKI, Immnitet ekonomicszny w dobrach kosciola w Polsce do roku 1385, Poznan 1936
A. MOSBACH, Wiadomosci do dziejow polskich, Wroclaw 1860
RAU
Rozprawy Akademii Umiejetnosci, Krakow 1858 sq.
SAPECKI, Popis generalny zakonu Premonstratenskiego, Krakow 1715
SG
Slownik geograficzny krolewstwa Polskiego i innych ziem slowianskich, 15 tomi, Warszawa 1885-1904
K. VOELKER, Kirchengeschichte Polens, Berlin 1930
A. ZAK, L'Ordre de Prémontré en Pologne, in ROPM 1906 pp. 193-208. Item polonice: Norbertani i Norbertanki w Polsce, in Przyj. Powsz. 142-158 (1920) pp. 321-28
ZschVGSchl
Zeitschrift des Vereins für Geschichte Schlesiens, Breslau 1856 ff.
Confer apud Germaniam: KDK; apud circariam Bohemiae: SBeWiWi.
VICARII GENERALES CIRCARIAE POLONIAE: (series incompleta)
Nicolaus Jaskolski (Strzelno) 1668
Michael Wilkowski (Hebdow) -1732
Chrysostomus Starzewski (Nowy Sacz) 1732-42
Alexander Pienniaczek (Witow) 1742-45
Josephus Luczycki (Strzelno) 1745-69
Eustachius Suchecki (Witow) 1770-1803
Adalbertus Kaminski (Witow) 1803-19
DOMI:
BOLESLAWIEC [POL-04] <<ELENCHUS MATERIAE>>
SS. Crucis et S. Joseph
ANTIQUITUS:
Pronuntiatur more gallico: Bolesouavietts.
LOCUS:
In districtu Wielun, ad flumen Prosna. Archidioec. Gniezno, nunc Czestochowa.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon. Anno 1643 sorores Czarnowasienses, a rabie Suecorum et a pestilentia profugae, monasterium suum combustum derelinquentes, de licentia archiepiscopi Gnesensis, Lubienski, domicilium provisorium invenerunt juxta capellam Stae. Crucis, xenodochio in Boleslawiec adiunctam. Anno 1647 vicarius generalis circariae Bohemiae hanc domum, cuius aedes, immo ecclesia penitus erant lignea usque in finem, canonice erexit. Initio ibi erant 22 moniales, sed conventu Czarnowasiensi ad sua reverso, communitas diminuit. Anno 1765: 12, 1810: 3 religiosae. Benefactores parthenon, qui subfuit paternitati abbatis Witowiensis, dotaverunt, ita ut fortuna eius postremo fuerit 30,000 florenorum. Anno 1778 redditus eius annui censentur 1985 florenorum. Primum praepositi et spirituales erant canonici ex ordine, ultimis vero temporibus ille videtur de asceterio non amplius curvisse, cessaverunt visitationes, et sacerdotes saeculares, vel aliorum ordinum vices praepositorum eius gesserunt. Post medium saeculum XVIII est collapsus. Iam anno 1775 abbas Vitoviensis, et iterum anno 1810, confiscatis septennio ante a gubernio borussico bonis, archiepiscopus voluit parthenon supprimere et communitatem in alias domus transferre, quod tamen propositum neutroque in casu est exsecutum. Anno 1810 monasterium iam erat ad habitandum plane ineptum, et sorores habitaverunt in alia parva domo. Anno 1820 asceterium est suppressum ultimae moniales translate sunt in Strzelno, quo secum tulerunt omnia pretiosa. Aedificia in Boleslawiec paulo post vendita sunt et solo aequata.
ARCHIVALIA:
Arch. Dioec. Kalisz
Arch. Secr. Vat. (Nunt. Varsov.)
LITTERATURA:
HUGO omittit
WAEFELGHEM 38
ZAK 205
KNAPINSKI 225
EK XVI 397
Anal. Praem. XXVI (1950)
Catalogus ecclesiarum et cleri diocesis Vladislaviensis pro 1878 (Wloclawek 1878) p. 54.
NOMEN:
St. Vincentius
ANTIQUITUS:
polonice: Wroclaw, latine: Sti. Vincentii Wratislaviensis
LOCUS:
In metropoli Silesiae, in ipsa sede episcopali
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia insignis, initio monasterium duplex [POL-05]. Fundata est primo inter annos 1126 et 40 a Petro Dunin Wlast in:
1.
Koscielna Wies, sive Kosciol (St. Laurentius)
juxta kalisz, dioc. Gniezno, nunc Wloclawek. Filia probabiliter Sti. Martini Laudunensis. Alias de Brzesko. Filiam genuit in Strzelno, quo maior pars monialium videtur fuisse translata. Inter annos 1180 et 93 conventus translatus in:
2.
Breslau St. Vinzenz auf dem Elbing
ante muros civitatis. Domum mutavit cum monachis O.S.B., qui ibidem anno 1139 (1149?) ab eodem Petro Dunin Wlast fuerant fundati [POL-06]. Etiam in Brelau initio hoc monasterium adhuc videtur fuisse duplex. Postea fuit sub paternitate abbatis Steinfeldensis. Parthenones subiecti: Zukowo, Strzelno, Czarnowas et Krzyzanowice. De Praepositura dependente Stae. Margarethae in Bytom (Beuthen) vide infra sub dubiis. Parochae incorporatae et administratae: Breslau St. Vinzenz, Kostenblut, Posnitz, Zottwitz, Elbrüg, Wurben, Hundsfeld, Beuthen, St. Marien. Iure praesentationis tantum: Landau. Antea possederat, sed amisit, aut pro aliis mutavit sequentes: Breslau St. Martin (eius loco ab an. 1368 Allerheiligen), Liegnitz St. Benedikt, Ottwitz, Daupe, Ohlau, Lossen. Circa annum 1400 conventus iam erat germanicus. Canonia fuit hoc tempore valde collapsa quoad omnia. Anno 1415 facta est exempta et ab unione ordinis disiuncta. Anno 1529 rationibus strategicis solo fuit aequata [POL-07], conventusque in vacans monasterium Fratrum Minorum in medio urbis translatus. Labenti omnino disciplinae saeculo XVII cum successu mederi potuerunt praelati circariae Bohemiae, cui canonia se aggregavit anno 1650, et quidem sub paternitate abbatum Lucensium. Iam dicennio ante exemptioni renuntiaverat. Anno 1647: 10, 1768: 35 canonici. Saeculo XVIII optime floruit. Anno 1794 fundavit "scholam industrialem". Mense Novembri anni 1810 fuit suppressum. Ecclesia spectabilis gothica, a Franciscanis adhuc exstructa, mansit parochialis, venustum claustrum (saec. XVII) vero factum est domus iudicialis (Tribunal Provinciale). Anno 1945 ex adiectis bellicis omnia sunt deleta.
ARCHIVALIA (usque ad annum 1945):
Preussisches Staatsarchiv Berlin
Staatsarchiv Breslau
Erzbischöfl. Diözesanarchiv Breslau
Staats- und Univ. Bibliothek Breslau
LITTERATURA:
HUGO II 1105, prob. 690-94
WAEFELGHEM 252, 380
BRUNNER 763-64
EK XVI 383-84
GROTE 62
KDK NO 3-4
GOOVAERTS I 45, 47, 60, 88, 96, 153, 154, 266, 270, 296, 328, 399, 403, 438, 463, 468, 470, 489, 507, 518, 544, II 20, 71, 85, 162, 173, 197, 240, 243, 256, 268, 269, 343, 404, 407, 408, 434, III 49, 104, 171, 192, IV 36, 152, 199, 199, 214, 221, 255
KNAPINSKI 145-46
LIENHARDT Eph. Hag. 160, 161, 217
POTTHAST II 840, 1029
MALECKI 309-10
Reg. Schles. Gesch. cf. indices
H. APPELT, Klosterpatronat und landesherrliche Kirchenhoheit der schlessischen Herzoge im 13 Jahrh., in MIÖG XIV Erg. Bd. 1939 S. 303-22
C. BUCHWALD, Reste des Vinzenzklosters bei Breslau, in Jahrbuch des Schles. Museums f. Kunstgewerbe u. Altertümer I (Breslau 1900) S. 61-79
L. BURGEMEISTER / G. GRUNDMANN, Die Kunstdenkmäler der Stadt Breslau, Breslau 1934
P. DITTRICH, Zur Geschichte der Praemonstratenser in Schlesien, Breslau 1900
R. DOEBNER, Über schlesische Kosterarchive, in: ZschVGSchl XIII (1876) pp. 469-86
K. EISTERT, Peter Wlast, Vinzenzstift und Wallownen in Stadt und Kreis Ohlau, ibidem LXXVI (1942) pp. 10-39, cf. Anal. Praem. XIX 104
D. FREY, Geschichte Schlesiens I (1938) pp. 438-79
M. GOEBEL, Bartholomaei STheni Bregensis Descriptio Vratislaviae, in: "Schlesische Kultur, latein. Schriftdenkmäler zur Landes- u. Volkskunde Altschlesiens", Breslau 1927
F.X. GÜRLICH, Die Praemonstratenser und ihre Abtei zum hl. Vinzenz in Breslau, 2 Bde. Breslau 1836-41
W. GÜTTEL, Die architektonische Gestaltun der roman. St. Vincenzkirche auf dem Elbing b. Breslau, in: Schlesiens Vorzeit in Wort und Bild 1928 (IX) 51-54
J. HEYNE, Dokumentierte Geschichte des Bistums u. Hochstifts Breslau, 3 voll. Breslau 1860-68, cf. indices
H. LUTSCH, Die Kunstdenkmäle der Prov. Schlesien (Breslau 1886-94) Stadt Breslau (1886), Bilderband 1903
P. PFOTENHAUER, Über eine Series abbatum monasterii S. Vincentii im Kloster Raigern, in: ZschVGSchl. XXIII (1889) pp. 241-75
L. SANTIFALLER, Nikolaus Liebentals Kopialbücher des Praemonstratenserstiftes zum hl. Vinzenz in Breslau, in: MIÖG Erg. Bd. XV (1947) 1-374
IDEM Nikolaus Liebental u. seine Chronik der Äbte des Breslauer St. Vinzenzstiftes, in SBeWiWi, phil. Hist. Klasse 1948, und: Anal. Praem. 1949 3-4, 1950 1-2 ed. textus.
IDEM, Quellen zur Geschichte des spätmittelalterlichen Ablaß und Reliquienwesens aus schles. Archiven, in: Mittlgn. des österr. Staatsarchivs I 1, (1948) S. 20-136
G.A. STENZEL, Series et gesta abbatum S. Vincentii 1149-1504, auctore N. Libental, in: Scriptores Rerum Silesiacarum II (Breslau 1839) 135-49
IDEM, Urkunden zur Geschichte des Bistums Breslau im Mittelalter, Breslau 1845
H. UHTENWOLD, Peter Wlast, der Siling und Breslau. In: Beiträge zur Gesch. der Stadt Breslau II (1936) 32-102
Necrologium (orig. Bibl. Berlin MS lat. 378) saec. XIII/XVII edd. P. HEIN in ZschVGSchl X (1870) S. 411-80 et W. KETRZYNSKI apud MPH V (1888) 672-718.
SERIES ABBATUM:
Cyprianus 1180-1201
Gerardus 1201-10
Alardus 1210-14
Albertus I. 1214-48
Vitus 1248-59
Abraham 1259-61
Godefridus 1261-71
Gulielmus I. 1271-90
Ludovicus I. 1290-99
Gulielmus II. 1299-1308
Conradus I. 1308-10
Albertus II. 1310-12
Joannes I. Saxo 1312-30
Conradus II. Goffin 1330-38
Nicolaus I 1338-52
Gulielmus III. 1352-63
Marcus Wendeler 1364-83
Franciscus I. Dumloze 1383-90
Joannes II. Hartlieb 1390-1409
Andreas I. Rugeler 1409-17
Joannes III. Brieger 1417-26
Nicolaus II. Lemann 1426-49
Franciscus II. Neudorff 1449-68
Joannes IV. Schewitz 1468-80
Joannes V. Lupschitz 1480-1505
Jacobus Paulewska 1505-15
Joannes VI. Fabri 1515
Valentinus Kniebant 1515-25
Petrus Strzelcze 1525-29
Joannes VII. Thiel 1529-45
Christophorus I. Reuss 1545-58
Nicolaus III Chwaliszewski 1558-61 (postea praepos. in Strzelno)
Joannes VIII Cyrus 1561-86
Joannes IX Queschwitz 1586-96
Georgius Scholz (Scultetus) 1596-1613
Martin Contrad 1613-18
Caspar Schröter 1619-25
Andreas II. Gewalt 1625-33
Christophorus II. Schmidt 1633-47
Norbertus Bratitz 1648-56 (1648-52 simul praep. Pernecensis)
Matthaeus Paul 1656-72 (1656-60 simul abbas Lucensis)
Andreas II. Gebel 1673-86
Godefridus II. Czelechowski 1686-92
Christophorus III. Langer 1692-97
Carolus Keller 1697-1710
Arnoldus Brückner 1710-17
Antonius Illner 1717-19
Josephus Grechtel 1719-20
Ferdinandus de Hochberg 1720-29
Franciscus III. Binder 1730-40
Vincentius I. Schulz 1740-67
Vincentius II. Schmidt 1767-86
Augustinus I. Reisner 1786-93
Bernardus Buchmann 1793-1809
Augustinus II. Neander 1809-10
NOMEN:
B.M.V.
ANTIQUITUS:
Buskum, Busk, Buscensis
LOCUS:
In districtu Stopnica, Dioec. Cracoviensis, nunc vero Kielce.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon, praepositura. Fundata forsan ut monasterium duplex a fundatore canoniarum Witow et Plock, Vito Chotel, Episcopo Plocensi et fratre eius, equite Dziersko. Filia de Witow. Anno 1240 moniales Vitovienses, anno 1418 illae de Imbramowice et de Krzyzanowice huc fuerunt translatae, qua ultima occasione Busko subdita est paternitati abbatum Hebdoviensium. Ecclesias incorporatas habuit nullas praeter parochialem loci, quae sember spectabat ad abbatiam Vitoviensem, sed saeculo XVIII transiit ad clerum saecularem. Anno 1819 parthenon est suppressus, moniales vero translatae sunt in monasterium suppressum de Pinczow (Ordinis Eremitarum Sti. Pauli) ubi eodem quoque saeculo paulatim sunt exstinctae. Ecclesia de Busko nunc est parochialis.
ARCHIVALIA:
Arch Stat. Versoviense
Episcop. Cracoviense
LITTERATURA:
HUGO I 429
WAEFELGHEM 48
CDMaiPol I cf. indices
CDMinPol II item
CDECC I item
FINKEL II 1935
EK XVI 387-88
ZAK 205
KNAPINSKI 187-97
MALECKI 317-18
COTTINEAU 538
MATUSZEWSKI 218-20
KACZMARCZYK 165-67
SC I 478-79
R. GRODECKI, Dzieje kasztoru premonstratskiego w Busku we wiekach srednich, in RAU LVII (1914) 1-93.
CZARNOWAS [POL-08] <<ELENCHUS MATERIAE>>
B.M.V. et St. Andreas
ANTIQUITUS:
Domus Dei, Czarnowasy, -wancz, -wans, -wanst, -wänß, -wuns, Czarnaws, Charnowz, Cirnouus, Carnouus, Charnouanz, Cernouans, Czarnewaz, Tzarno-, Tscharno-, Crzynowans. Germanice: Czarnowanz.
Nomen "Klosterbrück", huic loco a regimine hitlerico annis 1935-45 impositum, non est historicum.
LOCUS:
Prope civitatem Oplno (Oppeln), versus orientem, ad flumen Malapane, in Silesia orientali, Dioec. Vratislaviensis.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon, praepositura, initio usque ad finem saeculi XIII videtur fuisse monasterium duplex (1260: capitulum fratrum et sororum in Cz.) Fundatum est anno 1211 in Rybnik apud Stum. Salvatorem, a Ludmilla uxore Mieszkonis ducis de Oplno-Ratisbor. Anno 1228 filius eius Casimirus transtulit conventum in Czarnowas. Primae moniales venerunt e Strzelno. Ab anno 1391 subiectus erat abbati Sti. vincentii Vratislaviensis, ad tempus vero etiam stetit sub Strahovia. Anno 1646 moniales a pestilentia expulsae ad tempus aufugerunt in Boleslawiec, ubi novus parthenon dein ortus est (vide supra), e quo facto concludi potest conventum tunc temporis adhuc fuisse polonicum. Anno 1651 vero una cum Sto. Vincentio adnexus est Circariae Bohemiae. Praepositi ab anno 1690 fuerunt infulati, anno 1738 immo abbatiali dignitate sunt insigniti. Patronatum exercuerunt in 12 parochias. Saeculo XVIII bene floruit, splendida nova aedificia sunt erecta. 1781 23 canonissae. Anno 1810 suppressum est. Ecclesia abhinc est parochialis, et quidem sub nova invocatione Sti. Norberti. Aedificia adhuc integra annis 1870-75 a monialibus Ordinis Stae. Magdalenae erant habitata, anno 1885 partim, anno 1923 tota acquisita sunt a sede episcopali Vratislaviensi, quae ea tradidit congregationi Sororum Stae. Hedwigis, ophanotrophium ibi dirigentes usque ad annum 1945.
ARCHIVALIA (usque ad an. 1944):
Arch. Stat. Vratislaviense
Archiv. Munic. Oppeln.
LITTERATURA:
HUGO I 589, prob 479-98
ZAK 203
WAEFELGHEM 73, 375
E. LANGE, Kloster Cz., Oppeln 1930
BRUNNER 770
GOOVAERTS I 328, 399, 469, 489, 518, II 166, 173, 240, III 49, 105, IV, 52
W. DERSCH, Ein Brief des Abtes Ludwig Hugo von Etival an Propst Ludvig von Quast in Czarnowanz vom 1 Nov. 1719 in: Anal. Praem. XII (1936) 76-79
H. LUTSCH, Kunstdenkmäler des Reg. Bez. Oppeln IV (Breslau 1894) S. 23 ff.
Anal. Praem. XII (1936) 204 et XIV (1938) 260
FINKEL I 147, II 1937
St. PIERZCHALANKA JESKOWA, Dzieje klastoru w Czarnowasie na Slasku w wiekach srednich, in: Rocznik Hisotryczyny, Poznan 1928
Reg. Schles. Gesch. cf. indices
SWIENTEK, Beiträge zur Geschichte von Cz., in ZschVGSchl XXII (1888)
G. WATTENBACH, Geschichte des Klosters Cz., ibidem II 1858
IDEM, Necrologium des Klosters Cz., ibidem I (1856) 226-28
IDEM Urkunden des Klosters Cz., in Codex Dipl. Siles. I, Breslau 1857
HEBDOW [POL-09] <<ELENCHUS MATERIAE>>
Assumptio B.M.V. et SS. Petrus et Paulus
ANTIQUITUS:
Brzesko, Brescha, Bresencensis, Hebda
LOCUS:
Dioec. Cracoviensis, nunc vero Kielce.
FUNDATIO / HISTORIA:
Fuit mater et caput circariae. Fundata ut mon. duplex post annum 1141 in Brzesko (distr. Bochnia, Dioc. Tarnow) ab equitibus Strzezyslaw et Wrocislaw, filia Strahoviensis. Ultimae moniales inter annos 1210 et 20 castrametatae sunt in Imbramowice. Conventus, qui primo videtur pertinuisse ad circariam Moraviae, anno 1279 translatus est in Nowé Brzesko in districtu Miechow. Cum et ibi esset absorptus ab undis Vistulae, saeculo XV iterum transfertur, et quidem in Hebdow, quod situm est in eodem districtu, ad ripam sinistram Vistulae. Abbates anno 1418 sunt infulati. Mater exstitit canoniarum de ZZwierzyniec, Imbramowice, Witow et Nowy Sacz, paternitatem exercuit in parthenones Zwierzyniec, Krakow, Imbramowice, postremo etiam in Busko et Plock. Redditus eius taxati sunt 24,500 florenorum. Anno 1732 data est in commendam. Exinde habuit priores triennales, separatio mensarum dilata fuit per annos. Commendatario addicti sunt 10,000 floreni annuatim. Praeter parochias parthenonibus ei subditis annexas nullas habuit ecclesias incorporatas. Praepositura de Krzyzanowice, de qua diu contendebat cum abbatia Vitoviensi, ei erat incorporata annis 1678-1701, et ab anno 1767. Omnia tentamina commendam devolvendi fuerunt in cassum. Nihilominus medio saeculo XVIII pulchra nova aedificia sunt erecta. Hebdow generatim habitata fuit a 30 canonicis, quorum 120 solebant esse domi. Anno 1819 est suppressa, ecclesia est parochialis, in monasterio sunt habitationes parochi et villici.
ARCHIVALIA:
Arch. Stat. Varsoviense
Arch. Ep. Cracoviense
Arch Vaticanum (Nuntiatura Varsoviensis)
LITTERATURA:
HUGO I 881, prob. 636-42
WAEFELGHEM 109
GOOVAERTS II 192, 202, 398, 421, 430, IV 99, 135, 329, 357?
DHGE 1001
CDMinPol I, II vide registra
CDECC I item
MPV 71, Acta Cam. Ap. I (1207-1344)
ZAK 199
EK XVI 384
MMA I 110
KNAPINSKI 151-61
MALECKI 311-12
MATUSZEWSKI 216-18
SG I 405-06
KACZMARCZYK 159-62
FINKEL III 1948
SERIES ABBATUM (Knapinski)
Voslaus +1178
Petrus
Blasius
Walter ca. 1212
Vincentius 1238-44
Wenceslaus 1252 res.
Florianus 1279
Stanislaus 1293Bartholomaeus I. 1301
Martinus 1320
Bartholomaeus II 1331
Svietoslav 1337
Bartholomaeus III +1350
Philippus 1360
Henricus 1369
Johannes 1371
Stanislaus II. Prozba +1391
Gerlacus +1409
Stanislaus III. 1418-20
Nicolaus de Busko 1425
Jacobus 1460
Stanislaus IV. 1498
Martinus II. 1517-49
Nicolaus II. 1559
Martinus III. Naropinski +1565
Nicolaus III. de Kamiona +1571
Bartholomaeus V. Habicht +1584 (antea abbas in Nowy Sacz)
Stanislaus V. Szyjowski Melchior Olszewski 1619
Johannes II. de Zakliczyn Jordan 1620-27, antea abb. in Nowy Sacz.
Martinus IV Pieczonowski 1627-44
Ludovicus Stepkowski 1644-64
Felix Zeromski 1664-68
Godehardus Tisenhaus 1668-73
Joannes Laurentius Scierski 1673-91
Michael Wilkowski 1692-1732
Sequuntur commendatarii:
Dominicus Lochmann 1732-38
Joseph Laszcz 1739-48
Franciscus Borowski 1748-53
Christophorus Dobinski 1753-69
Andr. Stanisl. Mlodziejowski 1769-74
Joseph Andr. Zaluski +1774
Carolus Wyrwicz 1774-90
Gregorius Zachariasiewicz 1790-1814
Antonius Bystrzynowski 1814-19
NOMEN:
IMBRAMOWICE <<ELENCHUS MATERIAE>>
SS. Petri et Pauli
ANTIQUITUS:
Lubena. In initio nuncupabatur Dlubnia.
LOCUS:
Prope olkusz, Dioec. Cracoviensis, nunc Kielcensis.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon, initio mon. duplex. Fundatum annis 1210-20 a comite Imram et Ivone Odrowaz, Cracoviensi Episcopo. Primi incolae utriusque sexus venerunt e Brzesko, quae semper deinceps paternitatem exercuit. Anno 1240 a Tartarisw deletum est. Anno 1418 moniales translatae sunt in Busko, in I. remansit tantum praepositus cum aliquibus fratribus. Atqui anno 1490 moniales eo reverterunt. Recenti tempore regitur ab abbatissis. Ecclesia post incendium anno 1710 magnifice fuit reconstructa. Etsi saeculo XIX valde angustiatum sit et pene extinctum, numquam tamen fuit suppressum. Licet anno 1902 ultimae moniales de Czerwinsk eo sint translatae, quadriennio post octo tantum religiosae vixerunt in Imbramowice. Ab anno 1917 iterum novitias accipere potuit et exinde bene floret.
ARCHIVALIA in canonia ipsa.:
Arch Generale Varsoviae
Arch Municip. Cracoviense, Collectio Rusiecki
LITTERATURA:
HUGO II 85
WAEFELGHEM 124
COTTINEAU 1452
CDECC I, II, cf. indices, idem dic de CDMaiPol I-III et CDMinPol I
ZAK 208
SG III 275-76
EK XVI 391-92
KNAPINSKI 206-12
KACZMARCZYK 159-62
MALECKI 322-23
MATUSZEWSKI 229-30
Wielka Encycklopedja powszechna, Warszawa XXIX-XXX, 790-92
BUDKOWA/KOZLOWSKA, Uposazenie klasztoru PP. Norbertanek w Imbramowicach 1228-1450, in Kwart. Hist. 1902 XVI 587
A. MARCHEWKA, in: Przewodnik Katolicki Nr. 28, Poznan 11. 7. 1926
S. Caroline SLUPNICKA, Imbramowice, in ROPM IX (1907) pp. 193 sv.
J. WISNIEWSKI, Historyczny opis kisciolow, miast, zabytkow i pamiatek w Olkuskiem, Mariowka 1933, pp. 88-96
Pamiatka 700 letniego jubileuszu klasztora w Imbramowicach 1226-1926, Przemysl 1926
NOMEN:
St. Norbertus
LOCUS:
In urbe et dioecesi eiusdem nominis.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon fundatus annis 1636-43 a Dorothea Kacka, abbatissa Zwierzynecensi, tamquam refugium pro monialibus suis tempore belli. Postea vero sui juris facta est domus, quae stetit sub paternitate abbatis Hebdoviensis. Anno 1803 est suppressa, omnes moniales secesserunt in Zwierzyniec. Ecclesia et claustrum ab anno 1809 a Graecis orthodoxis occupantur.
ARCHIVALIA:
Arch. monasterii Zwierzyniec
Arch. Dioec. Cracoviense
LITTERATURA:
(Deest apud HUGO)
WAEFELGHEM 244
ZAK 205
KNAPINSKI 397
EK XVI 225
V. MICHALINA, Knihovska mesnica 1902, p. 19 sq.
Diariusz o fundacij kosciola i konwentu Sw. Norberta, Krakow 1860
KRZYZANOWICE [POL-10] <<ELENCHUS MATERIAE>>
Annuntiatio B.M.V.
ANTIQUITUS:
Crizanowicium
LOCUS:
Juxta flumen Nida, prope Pinczow, Dioc. Krakow, nunc Kielce.
FUNDATIO / HISTORIA:
Fundatum ut monasterium duplex inter annos 1227 et 40, alias anno demum 1247 a Lescone V Albo Duce Cracoviensi et Sandomirensi, cuius filius Boleslaus bona fundatitia auxit. Filia de Strzelno, initio sub paternitate Sti. Vincentii Wratislaviensis. Parochia loci, tamquam unica, ab initio ei fuit incorporata. Anno 1418 moniales cum illis de Imbramowice translatae sunt in Busko. Krzyzanowice mansit praepositura virorum, de jure sui juris, cum proprio conventu. Ab anno 1418 vero fuit sub paternitate abbatum Vitoviensium, qui independentiam huius praepositurae paulatim practice suppresserunt in proprium emolumentum. Anno 1678 abbatia Hebdoviensis arripuit sibi Krzyzanowice, et restituit ibi conventum cum proprio novitiatu, sed anno 1701 restauratus est status quo ante. Vitovia tamen semper misit eo 5-6 canonicos, viguitque ibi plena vita conventualis. Anno 1767 denuo Hebdovia sibi usurpavit praeposituram, ortaeque sunt hac de re longae lites, et decretum Sanctae Sedis, quo Krzyzanowice per compromissum anno 1774 fuisset restituenda abbatiae Vitoviensi, non est exsecuta, et ab anno 1789 nova est constructa quae hodie est parochialis. Anno 1819 praepositura suppressa est.
ARCHIVALIA Vide Witow et Hebdow:
Arch. Generale Varsoviense
Arch Dioec. Cracoviense
Arch. Vaticanum, Acta Nuntiat. Varsoviensis
LITTERATURA Deest apud HUGO, sed occurrit in aliquibus antiquis indicibus. Vide infra apud "Praetermissa":
WAEFELGHEM 138
ZAK 205
FINKEL III 1962
CDMaiPol III, cf. indices
EK XVI 392-93
KACZMARCZYK 169-71
KNAPINSKI 212-19
KRASZEWSKI
MALECKI 318-20
MATUSZEWSKI 246-48
LECZYCA [POL-11] <<ELENCHUS MATERIAE>>
Assumptio B.M.V.
ANTIQUITUS:
Lancicia, Lencicium. Vitetur confusio cum canonia OSA in eodem loco.
LOCUS:
In oppido eiusdem nominis prope Lodz. Archidioec. Gniezno, Nunc Lodz.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon. Praepositura. Fundata anno 1609 a Nicolao Szczawinski, toparcha loci. Mater fuit Strzelno, cuius priorissa, soror fundatoris, priorissa dein facta est in Leczyca, et cuius prapositus pater abbas huius parthenonis mansit usque in finem. Habuit duas ecclesias incorporatas jure patronatus. Suppressum anno 1819, ecclesia paulo post fuit solo aequata, in monasterio hodie sunt officia gubernalia.
ARCHIVALIA:
Arch. Generale Varsoviense
LITTERATURA:
HUGO II 37
WAEFELGHEM 144
ZAK 205
COTTINEAU 1579
EK XVI 396-97
KNAPINSKI 223-35
KRASZEWSKI
NOWY SACZ [POL-12] <<ELENCHUS MATERIAE>>
Sti. Spiritus (et B.M.V.)
ANTIQUITUS:
Nova Sandecz, Sandeck, Sacz, Sandecium, Domus Pauperum. Germanice: Neusandez
LOCUS:
In civitate eiusdem nominis, in montibus, in meridie Cracoviae. Dioc. Cracoviensis, nunc Tarnow.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia, fundata anno 1409-10 a rege Vladislao I. Jagiello, juxta Hospitale Sti. Spiritus anno 1400 fundatum, filia de Hebdow. Fundatio facta est enixe rogante canonico quodam Strahoviensi, monime Joannis de Praga, praeclaro professore universitatis Pragensis, a rabie Hussitarum profugo, qui etiam primus abbas, et quidem infulatus, novae plantationis est factus. Ecclesias incorporatas, praeter abbatialem ipsam, quae ne parochialis quidem erat, nullas habuit: hospitale vero adnexum administravit usque in finem. In ecclesia est etiam imago B.M.V. miraculosa, quae hodiedum ibi colitur. Anno 1597 praeter abbatem ibi vixerunt quinque canonici tantum. Annis 1598-1614 gemuit sub commenda, bona eius ab episcopo alienis sunt locata. Sed abbas regularis nihilominus mansit in functione sua. Annis 1620-70 Nowysacz immo omnino carebat abbate, abbates Hebdovienses simul et titulum Sandecensem sibi vindicaverunt, hanc canoniam per administratores regentes. Anno 1752 ab abbate generali Now Sacz segregata est a circaria Poloniae et Bohemicae unita, et posita sub paternitate abbatis Gradicensis. In catalogo circariae Bohemiae anno 1780 vero Nowy Sacz non invenitur, ideo possumus suspicari, decretum hoc aut interea fuisse revocatum, aut numquam in praxim deductum. Post mortem ultimi abbatis, anno 1781, gubernium austriacum, in cuius ditionem haec regio anno 1772 venerat, novam electionem, sicut et admissionem novitiorum impedivit. Anno 1784 canonia, quae tunc habuit 20 canonicos et 5 clericos (1749: 12 ccanonicos), suppressa et biennio post alienata est. Bona eius taxata sunt valoris 48286 florenorum. Ecclesia, quae paulo ante pulcherrime fuerat exornata, omni suo splendore orbata et profanata est. Claustrum, quod erat modicum, adaptatum est ad habitationes et scholas. Anno 1832 vero Societati Jesu omnia sunt tradita, quae ecclesia retaurata et aedibus amplificatis, ea tenet usque hodie.
ARCHIVALIA:
Arch. Gubern. Leopoli (Lwow)
Arch. Castri Sandecensis
Arch. Municipale ibidem
Arch. Archiepiscop. Cracoviense
LITTERATURA:
HUGO II 753
WAEFELGHEM 183
ZAK 200
EK XVI 393-96
GOOVAERTS II 231, I 239
BRUNNER 753
DLUGOSZ, Liber beneficiorum III 79
KNAPINSKI 219-23
J. SYGANSKI S. J., Obraz laskami slynacy Matki Boskiej Pocieszenia i Kosciol OO. Jezuitow w Nowym Saczu, Krakow 1891
IDEM, Nowy Sacz, jego dzieje i pamiatki dziejowe, Nowysacz 1892
IDEM, Historia Nowego Sacza od wstapienia dynastii Wazow do pierwszego rozbioru Polski, Lwow 1901
S. ZALESKI S.J., Jezuici w Polsce, V cap. XIV § 74
Akta grodzkie i ziemskie, Lwow 1883 IX
FINKEL III 1898
Wloski klasztoru norbertanskiego w Nowym Saczu obdarzone prawem swieckiem, in "Dodatek tygodniowy do Gazety Lwowskiej" 1851, Nr. 24, 25
Krol Wlad. Jagiello uposaza klasztor Premonstratensow w Dabrowie i Nowym Saczu, ibidem 1852 Nr. 45
SERIES ABBATUM (Syganski, Knapinski):
Abbates:
Joannes I. de Praga 1410-12 res.
Mathias 1413-19 res.
Bartholomaeus 1419-42
Joannes II. de Zychlin 1442-65
Gregorius
Nicolaus I
Stanislaus
Laurentius --1502
Joannes III. --1512, res.
Joannes IV, de Sacz Brochwicz 1512-28
Martinus Jantha 1528-62
Bartholomaeus Habicht 1562-71 postea abbas Hebdoviensis
Nicolaus II. Narebski 1571-85
Paulus de Golcza 1585-86
Joannes V. de Zakliczyn 1586-1620 (1620-27 simul et abbas Hebdoviens)
Administratores:
Christophorus Morski 1620-33
Michael Franciscus Morski 1633-40
Nicolaus Scierski 1640-59
Andreas Zychorski 1660-69
Abbates:
Theophilus (Bohumil) Kaczynski 1670-97
Casimirus Sowinski 1697-1728
Chrysostomus de Staszewski 1729-42
Joannes Nepomuc. de Wittan 1742-45 res.
Joannes Paulus Lassota Szczkowski 1746-81
PLOCK [POL-13] <<ELENCHUS MATERIAE>>
SS. Maria Magdalena
ANTIQUITUS:
Plocensis, Plocko,Indices antiquissimi nuncupant hunc parthenonem: Sancta Maria. Ecclesia saeculo XVIII constructa tamquam primarium patronum habuit Sanctum Norbertum.
LOCUS:
In civitate eiusdem nominis in provincia Masoviae, sedes episcopalis. Numquam fuit capitulum cathedrale ordinis, ut falso asserit Cat. Lepaige: "Plocensis olim moniales, nunc ecclesia cathedralis".
FUNDATIO / HISTORIA:
Monasterium duplex (abbatia), dein parthenon et praepositura. Fundatum est inter annos 1160 et 79 a Vito Chotel, Episcopo Plocensi et comite Zivo, duce (voievoda) Masoviae. A saeculo XIV praevalebant moniales. Filia primitus de Bebdow, anno 1477 tamen Vitoviae est incorporata.Quae cum esset sub commenda, Plockensis parthenon saeculo XVII directioni ordinis est subtractus et episcopo subditus. Praepositi eius erant "anulares" tantum. Ecclesias habuit incorporatas: Budzanow, Barczyce, Bronislaw, Narusew, Ostrowody, Briwilno, Slupno et Plocko, quae fere omnes a sacerdotibus saecularibus erant admiistratae. Anno 1775 in Plock erant duo canonici Vitovienses tantum (1 provisor, 1 concionator). Anno 1623 monasterium in locum salubriorem est translatum. Anno 1782 instituit scholam pro puellis nobilibus. Suppressum est anno 1819. Ecclesia et conventus mutata sunt in castra militum. Moniales vero translatae sunt in antiquam abbatiam canonicorum Ord. Sti. Augustini in CZerwinsk, in districtu Ciechanow sitam, ubi direxerunt scholam pro puellis, Quia receptio novitiarum a Russis fuit prohibita conventus paulatim est exstinctus. Anno 1884 ibi erant adhuc 10 canonissae, ultimae sex anno 1902 migraverunt in Imbramowice.
Czerwinsk, quod adhuc occurrit in catalogo ordinis anni 1900, hodie occupatur a congregatione Salesianorum Don Bosco.
ARCHIVALIA:
Arch. Episcop. Plocensis
Arch. Stat. Varsoviense
LITTERATURA:
HUGO II 573, prob. 380-81
FINKEL III 1984
GOOVAERTS IV 339
ZAK 204
CDMaiPol I, II cf. indices
EK XVI 386-87
KRASZEWSKI
KACZMARCYK 303-05
KNAPINSKI 186-87
MALECKI 312-14
MATUSZEWSKI 496-97
NOWOWIEJSKI, Plock, p. 586 sq.
Altpreußische Forschungen 17 (1940) p. 190
B. ULANOWSKI, Dokumenty kujawskie i mazowieckie, Krakow 1887
WAEFELGHEM 196.
STRZELNO [POL-14] <<ELENCHUS MATERIAE>>
Sta. Crux (ab anno 1216 Ssma. Trinitas) et B.M.V.
ANTIQUITUS:
Strelnensis, Strebna, Srelno
LOCUS:
Dioc. Cujaviensis, nunc Gniezno-Poznan. Prope Inowraclaw.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon, in initio mon. duplex, Praepositura. Fundatum a Petro Dunin Wlast, comite de Skrzynz (cf. Breslau St. Vincentii). Annus fundationis, a traditione monasterii relatus est 1124, sed vix credi potest. Fundatum est, ut fertur, primo in Cholin, et dein translatum in Strzelno. Secundum necrologium Succoviense (Zukowo, v. infra) fundatum est anno 1149. Facta est fundatio haec ab abbatia de Koscielna Wies. Maior, ut videtur, pars monialium illius canoniae translata est ad ecclesiam Stae. Crucis de Str., quae iam anno 1133 consecrata erat. Strzelno vero, quod fuit sub paternitate Sti. Vincentii in Breslau, facta est mater domuum de Czarnowasy, de Krzyzanowice, de Zukowo et de Leczyca. Anno 1593 divisio mensarum in conventualem et praeposituralem. In hunc ultimum partenonem praepositi Strzelnenses, qui ab anno 1600 erant infulati et qui pluries immo dignitatem vicarii generalis circariae sunt adepti, plenum jus patris abbatis exercuerunt. Strzelno habuit duas ecclesias incorporatas, inter eas etiam parochiam loci quam ipsa administravit. Status personalis erat generatim 7 canonicorum et 50 canonissarum (anno 1726 5 resp. 30) Anno 1795, definitive anno 1838 a gubernio borussico fuit suppressum. Ecclesia romanica, quae est ecclesiae Stae. Mariae Magdeburgensi valde consimilis, nunc est parochialis, monasterium est domus parochialis.
ARCHIVALIA:
Arch. Stat. Poznaniense
Bibl. Paroch. Strzelnense (Necrologium)
LITTERATURA:
HUGO II 933
WAEFELGHEM 289
ZAK 202
KRASZEWSKI
FINKEL III 2005
MOSBACH
GOOVAERTS I 544, IV 331
KACZMARCZYK 319-22
KNAOINSKI 161-74
MALECKI 314-17
MATUSZEWSKI 498-501
CDMaiPol I-V
EK XVI 384
SG XI 464-68
W. KETRZYNSKI, Liber mortuorum et "Liber privilegiorum Stae. Mariae" monasterii Strelnensis, in MPH V (1887) 719-67
J. KOTHE, Die Kunstdenkmäler des Regierungbezirks Bromberg, Berlin 1897 (Kdm. der Prov. Posen IV) S. 4753
Klasztor Norbertanek w Strzelnie, in "Przyjaciel ludu", Leszno 1835 II
J. LUKOWSKI, Przyczynek do wyjasnienia pierwszych dziejow klasztoru Norbertanek w Strzelnie, in "Rocz. tow. Przyj. nauk." Poznan 1897 XXIII
W. LUSZCZKIEWICZ, Koscioly i rzezby Duninowskie w Strzelnie na Kujawach, Pamietnik III 89 sq.
W. POSADZOWNA, Fundatores et fundatio monasterii Str. (polonice) in: Roczniki Historyczne (XIII) Poznan 1937, 25 sq.
B. ULANOWSKI, O zalozeniu i uposazeniu strzelnenskiego kasztoru, in "Archiwum komisyi historycznej Akademii Umiejetnosci w Krakowie IV (1888) 144-48
IDEM, Strzelno i jego najdawniejsze przywileje, in Dokumenty I.
SERIES ABBATUM:
Mongus 1216
Adalbertus 1220
Marcus 1288
Rodericus 1295
Joannes I. 1314
Boguslaus 1354
Marcus II. 1356
Wilhelmus 1393
Leonardus 1420
Joannes II. 1427
Joannes III. Lukav 1436
Joannes IV. Lapezye 1475
Nicolaus I. Kostejnu 1483
Petrus Glazar 1522
Jacobus Nowacki 1536
Gregorius z Milyowa 1554
Nicolaus II. Chwalieszewski 1573
Andreas Pecherski 1577-90
Gabriel Kielczewski 1593-1630
Samuel Sierakowski 1630
Nicolaus III. Jaskolski 1668-71
Joannes Theophilus Grzembski 1682
Paulus Wolski _1728
Nicolaus IV Lukowski 1732-36
Joseph Norbertus Luczycki 1736-70
Hroznata Rakowski 1770-76 depos.
WITOW [POL-15] <<ELENCHUS MATERIAE>>
SS. Martini et Margaretae
ANTIQUITUS:
Vitoviensis
LOCUS:
Ad flumen Pilica, prope Piotrkow Tribunalski, Dioc. Gniezno, dein Wloclawek, nunc Lodz.
FUNDATIO / HISTORIA:
Abbatia fundata ut monasterium duplex inter annos 1160 et 79 a Vito Chotel. Episcopo Plocensi et fratre eius Dzierzykraj, Vojevoda de Sandomierz (cf. Busko et Plock). Filia de Brzesko-Hebdow. Moniales postea translatae sunt in Plock, Busko et Krzyzanowice. Ab anno 1241, post devastationem per Tataros, a canonicis tantum fuit habitatum. Tres parthenones supra laudati ab abbatia Vitoviensi dependerunt. Krzyzanowice vero annis 1418 usque ad 1767 praepositura virorum fuit, a Vitrovia aeque dependens. Sed saec. XVIII abbates commendatarii rapaces de Hebdow omnia haec sibi arripuerunt. Witow anno 1657 a Suicis fuit devastatum, nova ecclesia nonnisi anno 1784 fuit completa. Parochias administravit sequentes: Milejow (1282), Reczno (1698) et saeculo XVIII insuper Kruszyna, Slupno, Naruszew et Barcice 1761: 19 DD in domo, 1775: 39 universim. Anno 1819 canonia suppressa est cum 8 canonicis. Ecclesia quae est valde pulchra, hodie est parochialis, in canonia habitat parochus.
ARCHIVALIA:
Arch. Stat. Varsoviae
LITTERATURA:
HUGO pro hac domo vol. II 1091 brevissimam notitam habet, mendis quoque scatentem
WAEFELGHEM 328
GOOVAERTS II 118, 218, 249, 406, 412, II 136, 189, IV 120, 127
CDMaiPol III
CDMinPol II
ZAK 200
EK XVI 386
KNAPINSKI 181-85
MALECKI 314
SG XIV 675-76
R. GRODECKI (vide supra, apud Busko) 70-72
C. SLUPNICKA O. Praem. Destruction de l'abbaye de Witow 1241, in: ROPM X (Louvain 1908) 3-7
B. JASKULSKI, Kosciol i plebania w Witowie pod Piotrkowem, Piotrkow 1908
SERIES ABBATUM:
Thomas 1212
Gregorius I 1224
Arnoldus 1261
Simon 1265
Martinus I. 1273
Clemens 1276
Florianus 1279
Swietoslaw I. 1282
Johannes ca. 1305
Swietoslaw II. 1330-46
Adalbertus 1359
Mathias I. 1396
Swietoslaw III. --1418
Vincentius 1418--
Swietoslaw IV. 1423-28
Petrus 1442
Jacobus 1461
Gregorius II. 1464
Martinus II. 1476-89
Mathias II. +1533
Mathias III. Turobowski 1533-61
Stanislaus Ketlynski 1567-95
Mathias IV. Spinek
Commendatarii:
Otto Schenking 1o et 2o 1601-21
Coadjutor: Hieronymus Zaluski +1606
Bartholomaeus Butler 1621
Otto Schenking 3o --1629
Samuel Plaza 1638
Adrianus Grodecki +1658
Felicianus Mietlicki, Administrator obiit in novitiatu 1659
Vespasianus Lanckoronski +1672
Albertus Georgius Denhoff 1677
Joannes Ossolinski de Teczyn 1698
Franciscus Kraszkowski 1702-31
Josephus Laszcz 1732-38
Iterum Regulares:
Alexander Pieniaczek 1738-45
Antonius Kraszewski 1745-58
Cajetanus Ozarowski 1758-60
Anselmus Baffelt 1760-66
Eustachius Suchecki --1770-1803
Adalbertus II. Kaminski 1803-19, +1833
ZUKOWO [POL-16] <<ELENCHUS MATERIAE>>
Assumptio B.M.V.
ANTIQUITUS:
(germanice Zuckau) - Succowe, Succovium, Stolpa
LOCUS:
Prope Kartusz, in provincia quae polonice Pomorze, germanice Pommerellen dicitur, Dioc. Wloclawek, nunc Chelmno (Kulm).
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon, initio forsan monasterium duplex, praepositura. Fundatum anno 1209 a Mestvino Duce de Pomorze in loco dicto Stolpa, quae nequaquam confudenda est cum Stolpa in Pomerania Orientali, ubi in fine eiusdum saeculi ab alio quodam duce Mestvino alius parthenon Ordinis Praemonstratensis est fundatus. (Vide apud Circ. Slaviae). Nostra Stolpa filia fuit de Strzelno, sub paternitate Sti. Vincentii de Breslau. Anno 1224 a Borussis ethnicis fuit devastatum, circa annum 1228 nova plantatio facta est in Zukowo per Swantopolkum II Ducem Pomeraniae. Anno 1505 reformatum. Saec. XVI ab haereticis destructum, anno 1604 denuo constructum. Anno 1834 fuit suppressum. Aedes monasterii anno 1864 sunt solo aequatae, Ecclesia est hodie parochialis.
ARCHIVALIA:
Arch Status in Gdansk (Danzig)
LITTERATURA:
HUGO II 1185
WAEFELGHEM 331
MATUSZEWSKI 556-61
EK XVI 389-91
SG XIV 849-50
KNAPINSKI 202-06
B. FANKIDEJSKI, Klasztory zenskie diecezji chelminskej, Pelplin 1883, p. 19-63
Bau- und Kunstdenkmäler in Westpreußen (Danzig 1884) I 23-33
Th. HIRSCH, Das Kloster Zuckau im 13. und 14. Jahrhundert, in Neue Preußische Provinzialblätter 2, Folge 3, (1853) S. 1-71
W. KETRZYNSKI, Fragmentum Menologii Succoviensis, in MPH IV 140-41
A. BROSIG, Plastyka gotycka na Pomorzu. Zapiski towarzystwa naukowego w Toruniu VIII (1929) pp. 136 s
K. KASISKE, Das deutsche Sidelwerk des Mittelalters in Pomerellen (Einzelschriften der histor. Kommission für ost- u. west-preußische Landesforschung Bd. 7., Königsberg 1938, S. 196 ff.
M. PERLBACH, Pommerellisches Urkundenbuch (I, -1315) Danzig 1882
IDEM, Das Totenbuch des Klosters Z., Danzig 1906
J. STENZEL, Das Kloster Zuckau (Diss.) Danzig 1892
SERIES PRAEPOSITI (Knapinski):
Joannes Knuver 1424-46 (depos.)
Benedictus Gorynski --1600
Gregorius Bledowski 1600-03
Alexander Wskrzynski 1600-32
Andreas Swiecki 1633-60
abhinc usque in finem praepositi commendatarii.
ZWIERZYNIEC [POL-17] <<ELENCHUS MATERIAE>>
SS. Joannes Bapt. et Augustinus
ANTIQUITUS:
Zvernitia, Avernitia, Svirincia, Zwirzinecium, Werinciacum, Werintia.
LOCUS:
Juxta, nunc intra urbem Cracoviensem, in eadem Dioecesi.
FUNDATIO / HISTORIA:
Parthenon adjuc florens, forsan initio monasterium duplex. Fundatus est versus annum 1162 tamquam primum asceterium virginum in diocesi Cracoviensi, "diu desideratum", a comite Jaxa Gryff de Miechow, genero Petri Wlast, fundatoris de Koscielna Wies. Filia de Brzesko-Hebdow, sub cuius paternitate semper stetit. Primae moniales venerut e Doksany. Saeculo XIII vixit ibi Beata Bronislava, consobrina Sancti Hyacinthi, ex clara stirpe Odrowaz. Pluries combustum et deletum est, ita a Tataris annis 1241 et 1259, iterum annis 1494, 1528, 1587, et 1657. Primitus regebatur a praeposito, priore et priorissa, a saeculo XVI loco priorissarum ab abbatissis, quae ad tempus, sicut et praepositi, erant triennales tantum. Cum esset omnino collapsum et numerus religiosarum ad decem fuisset diminutus, ab abbatissa Dorothea Kacka (1591-1643) relevatum est. Dorothea tempore sui regiminis aedes funditus novas exstruxit, accepit 150 religiosas in ordinem, fundavit scholam et hospitale, sicut et asceterium filiale ad Stum. Norbertum intra muros Cracovienses, de quo vide supra. Sed anno 1596 iurisdictioni ordinis subtractum est monasterium, et illi episcoporum Cracoviensium subditum. Anno 1655 moniales a Suicis expulsae, per triennium absque tecto erraverunt. Asceterium Zwierzynecense numquam quidem est suppressum, sed saeculo XIX a Russis imperatoribus omnibus fere bonis est destitutum. Status personalis: 1853: 36, 1920: 46, 1948: 42 religiosae. Anno 1900 fundavit tertium ordinem regularem pro sororibus in Moravia (Svaty Kopecek), et anno 1928 simile institutum in Hungaria (Kü;sovat). Ecclesia monasterii, in qua ferventer coluntur reliquiae Sanctae Bronislavae, simul est parochialis.
ARCHIVALIA:
Antiquiora incendiis perierunt. Reliqua in loco, et in archivis Municip. et Consistor. Cracoviae.
LITTERATURA:
HUGO II 1183
WAEFELGHEM 332
ZAK 206-07
GOOVAERTS I 470, II 30, 117, III 12, 33, 53, 167, IV 327, 357, 358
CDM in Pol I-IV vide reg.
CDMaiPol III, CDECC I-II item
EK XVI 384-86
KACZMARCZYK 159-62
KNAPINSKI 174-81
MALECKI 310-400
MATUSZEWSKI 312-14
KRASZEWSKI II 327-34
M. ANDRUSZKIEWICZ, Blogoslowiona Bronislawa, Patronka Polski, Lwow 1926
A. ZAK, Praepositi in Monasterio Zwierzyniec in Polonia, in Anal. Praem. VI (1930) pp. 359-63
Wl. ANCZYC, Klasztor Norbertanek w Krakowie, in: Tygodnik ilustrowany, Warszawa 1866 XIII
Dziedziniec w Klasztorze Norbertanek na Zwierzyncu w Krakowie, in: "Klosy" (Warszawa t. XVI)
FINKEL III 2027
BYTOM -- St. Margareta
germanice Beuthen. Dioec. Wratislaviensis, nunc Katowice, Silesia Superior
Ecclesia haec fuit de bonis fundatitiis Sti. Vincentii Wratislaviensis. Anno 1294 (?) Casimirus Dux de Bytom abbatiae Sti. Vincentii, quae iam ab anno 1201 patronatum fabuit in ecclesiam Stae. Margaretae ibidem, et patronatum tradidit de ecclesia B.M.V. in eadem urbe. Huic ecclesiae voluit adjungere monasterium ordinis, ad quod dotandum dedit terras quasdam juxta montem Suczaly [POL-018]. De facto in posterum ecclesia B.M.V. erat parochialis abbatiae Sti. Vincentii incorporata, dum apud illam Stae. Margaretae esset mera praepositura absque jurisdictione parochiali, ab eadem abbatia dependens. Ecclesia B.M.V. dotata est ex bonis praepositurae Stae. margaretae [POL-019]. Certe fundatores intenderunt hanc praeposituram erigere in canoniam sui juris, et forsan initio de facto hoc fuit. Quod eo magis licet suspecari, quod illa praepositura semper est considerata tamquam persona iuridica. Anno nempe 1415 praepositis de Strzelno, de Czarnowanz et de Sta. Margareta in Bytom traditur jus paternitatis de Abbatia Sti. Vincentii [POL-020]. De hoc monasterio quod "jussu Margravii Brandenburgensis protestantibus fuit traditum", vuse narrat Visitator Kazimierski in fine saeculi XVI [POL-021]. Haec omnia innuunt ibidem veram canoniam extitisse. Fontes ordinis vero plane tacent de ea, historici locales omnino non consentiunt hac de re, et ideo res manet dubia. Forsitan latet haec domus sub una ex illis mysticis denominationibus (Sclicasia, Oleboch) quas invenimus inter canonias polonas in indicibus antiquissimis.
Archivalia: vide Breslau St. Vinzenz, idem dic de
Litteratura: Cf. etiam J. KNOSSALLA, Das Dekanat Beuthen in seinen schlesischen Teilen, Kattowitz 1935.
PRAETERMISSA: <<ELENCHUS MATERIAE>>
Quoad hanc circariam catalogi quidam antiquissimi -- Lairuelz, Scheftlariensis, quibus nunc accedit et Vincentinus [POL-022] -- aliquam causant difficultatem. In catalogis supradictis nempe circaria videtur esse partita in duas partes. Una pars adducitur sub voce "circaria polonie", sed ibi invenimus sequentes canonias tantum: Stus. Vincentius, Vitovia, Presca = Hebdow, Domus Dei = Czarnowas, Swirincia = Zwierzyniec, Busca, Ztrielna = Strzelno, et "Sclicasia". Circariae Scotiae vero apponuntur quaedam monasteria certe in Polonia sita, et quidam partim in prima parte omissa [POL-023]: Ibelnia (?), Calis, Sancta Maria, Oleboch, Strelma, Werincia. Per hanc confusionem, fidentes Lairuelio, auctores usquedum has canonias in vanum quaerebant in Scotia vel in Anglia boreali.
Strelma (alias Strebna) et Werincia apparenter sunt duplicationes Swirinciae et Ztrielnae in prima parte adductarum. Manet nobis solvendum enigma aliarum domuum. Non putamus sub illis latere monasteria usquedum ignota, sed potius illa, quae circa medium saeculum XIII iam extitisse scimus, quae autem in hisce catalogis desiderantur.
Catalogus autem Ninivensis secundus problema nostrum elucidat circa multa, ut statim videbimus.
BRESLAU -- St. Martinus
Octavus episcopus Wratislaviensis, Walter (1149-61), natione Wallownus, reformationis zelo flagrans, capitulum suum cathedrale apud Stum. Martinum Praemonstratensibus tradidisse fertur. Quam vero hypothesim sat debilem esse moderni auctores affirmant. Aut est confusio cum parochia Sti. Martini, in eadum urbe, quae revera abbatiae Sti. Vincentii ad tempus erat incorporata, aut quidam habuit "abbatiam Sti. Martini" (scilicet Laudunensem), unde venerant primi Praemonstratenses in Kocielna Wies (DHGE X 604), pro ecclesia cathedrali, quae numquam cum ordine aliquid habuit commune. Historiographys Sti. Vincentii, Nicolaus Liebental, vir criticus et optimis fontibus fretus, in sua chronica Episcoporum Wratislaviensium (vide supra apud Breslau St. Vinzenz) nihil scit de capitulo cathedrali regulari, quod si umquam extitisset, certe alta voce exaltare non omisisset. Confer:
F.X. SEPPELT, Geschichte des Bistums Breslau (1929)
W. SCHULTE, in Darstellung und Quellen zur Schlesischen Geschichte, 23. Bd. (Breslau 1918) S. 185.
BRESCHA
Hugo I 413, II 589
WAEFELGHEM 44
Idem est ac Brzesko-Hebdow
CALIS
Lairuelz 400, Hugo I 431, Waefelghem 49. Primo intuitu dicamus hoc idem esse ac Kalisz = Koscielna Wies. Sed cum catalogus Ninivensis expresse dicat: "claustrum sororum in Polonia: Calis", et Koscielna Wies iam diu ante redactionem omnium indicum esset derelicta, probabilius idem est ac unum ex asceteriis, quae in catalogis illis antiquissimis desiderantur, nempe Zukowo, Imbramowice, aut Krzyzanowice. Forsan idem est ac Sclicasia, de qua infra.
IBELNIA
(Ibelma, Ibelna) Lairuelz 400, Hugo I 863, Waefelghem 119. Si haec domus revera polonis est addicenda, forsan est corruptela pro "Lubena" seu "Dlubnia", ut Imbramowice pluries nuncupatur. Probabilius vero est, ut habet Catalogus Ninivensis II immediate post canonias Poloniae: "filia Praemonstrati, in provincia arelatensi, massiliensis dyocesis: Ibelna". Vide de hac abbatia sub voce Huveaune apud circariam Gasconiae.
OLEBOCH
seu Oleboc. Lairuelz 400, Hugo II 437, prob. 521. Waefelghem 186. Nequaquam idem est ac Okebroke sive Dale, ut infra videbimus apud circariam Angliae mediana. Sub respectu quidem palaeographico, haec, optime posset esse corruptela pro Welbeck in Anglia. Sed catalogus Ninivensis II nos certiores reddit dicendo: "claustrum sororum in Polonia: Oleboc". Forsan est corruptela pro Plock, forte est falsa lectio pro Olkusz, oppido iuxta quod situm est Imbramowice, sed probabilius lated sub hac designatione unum ex asceteriis citatis supra apud Calis.
SANCTA MARIA
Lairuelz 400. Idem habent Scheftlariensis et Vincentinus. Invenimus in catalogo Ninivensi saepe allato: "iuxta civitatem plocensem claustrum sororum: sancta maria". Addendum esset: Magdalena. Idem ergo est ac Plock.
SCLICASIA
Slicasia, Sclicasva. Lairuelz 416, Hugo II 781, Waefelghem 274. Haec posset quidem esse corruptela pro Svitavia (Circ. Moraviae), sed potius credimus, cum in tribus catalogis (L, S et V) adducatur apud circariam Poloniae, hanc domum ibi fuisse sitam ac idem esse ac unum ex tribus asceteriis sub Calis supra notatis. Forsan idem est ac Bytom, forte etiam duplicatio pro Calis, praesertim cum catalogus Ninivensis hanc formam solam referat.
WLOSTOWICE
Secundum Völker, p. 47, abbatia Wlostowice ab archiepiscopo Petro Gottlieb II, de consensu legati apostolici tradita est Praemonstratensibus anno 1193. Plane ignota est talis abbatia. Probabiliter agitur hic de canonia Sti. Vincentii. Vox Wlostowice significat "vicus Wlastii". Atqui Petrus Dunin Wlast revera erat fundator et abbatiae benedictinae, qui ordini nostro ibi praecesserat. Forsan designatio germanica "auf dem Elbing" polonice sic appellabatur, vel etiam abbatia ista primitus fuerat fundata in Losswitz prope Breslau, vico qui reapse polonice dicitur Wlostowice, Quae hypothesis alliciens vero authentice probari nequit.
Confer supra praefationem ad circariam Bohemiae, in qua res similiter se habuit.
Electionibus abbatum et praepositorum delegati episcoporum praesidere solebant.
Materia historica, quam pro hac circaria praesentare possumus, est valde differens pro singulis canoniis, saepeque tenuis et incompleta. De sirte et de deposito archivalium verbi gratia nonnisi pauca et haud semper certa reperire potuimus. Series praepositorum, quas sicut apud circariam praecedentem libenter tamquam magni momenti referre vellemus, aut desunt, aut sunt valde incompletae. Quod indulgeat benevolus lector, respectis modernis circumstantiis politicis, quae accessum qualemcumque, seu litteris seu itinere, ad has regiones impediunt.
Pronuntiatur more gallico: Bolesouavietts.
In necrologio occurrunt nomina 66 sororum.
Vide etiam infra apud "Praetermissa" sub voce Wlostowice.
Unicum residuum ecclesiae, quae erat pulcherrima, est speciosa porta romanica, post demolitionem illius ecclesiae Stae. Magdalenae Wratislaviae apposita.
Pronuntia modo gallico: Tcharnovonze.
Pronuntia more gallico: Hebdouve.
Pronuntia modo gallico: Kjijanowittsè.
Pronuntia more gallico: Ouengtchittsa.
Pronuntia more gallico: Novisangtche.
Pronuntia modo gallico: Pouottsque.
Pronuntia modo gallico: Stjelno.
Pronuntia more gallico: Vitouve. Antiqui catalogi valde deturpant hoc nomen, inter alia in Vilhoviam, Voconiam. Inde confusiones sunt ortae cum Vicogne in Gallia (Circ. Flandriae).
Pronuntia: Joukovo.
Pronuntia modo gallico: Zviergignetts.
GÖRLICH (vide apud Breslau St. Vinzens) I 57
Nicolaus Liebental scribit anno 1504: "Wladislaus archiepiscopus Strigonensis . . . qi tutor fuit ducatus Bythomensis, fundavit . . . ecclesiam Beate Marie ex consensu abbatis monasterii Sti. Vincentii Wratislaviensis ordinis Praemonstratensis anno Domini 1231, quam dotavit ex praepositura sancte Margarete supradicti ordinis, extra civitatem in monte sita . . . "
Cod. Diplom. Siles. I 97.
M. WOJTAS, Visitationsberichte der Dekanate Pleß und Beuthen, Kattowitz 1935, p. 10.
Catalogus ille, qui nobis adjuc erat ignotus cum in primo fasciculo huius operis de antiquis indicibus retulerimus (vide supra pp. 15-18), invenitur in libris copialibus Nicolai Liebental, canonici Sti. Vincentii Wratislaviensis, cum quibus est publicatus a L. SANTIFALLER in MIÖG Ergbd. XV 1947, pp. 255-76. Catalogus, quem volumus nuncupare "Vincentinum (V)" quia ex abbatia Sti. Vincentii est ortus, est copia saeculi XVI ineuntis alicuius indicis qui Scheftlariensi est valde similis, et qui igitur inter annos 1260 et 90 est conscriptus. Habet notitias speciales haud parvi momenti, verbi gratia de jure pontificalium abbatum singularum domuum.
Quomodo tales errores sint orti, vide supra pp. 253 et 275.
<<LIMES CIRCARIA POLONIA || END OF CIRCARY OF POLONIA>>
Posted unconditionally on this website with the permission of both DeGruyter Publishing Company, Berlin, Germany and Abbot Thomas Handgraetinger, Windberg Abbey, 1999. All rights reserved by both DeGruyter Publishing Company, Berlin, Germany and Windberg Abbey, Order of Canons Regular of Prémontré.